(Google による翻訳)カルス中心部のカレイチ地区に位置するエヴリヤ・モスクは、この街の精神的・歴史的基盤において重要な位置を占めています。アナトリアのトルコ化とイスラム化において主導的な役割を果たした偉大なスーフィーの一人、ハズラト・エブル・ハサン・ハラカニの墓がモスク敷地内にあることが、この場所を特別なものにしています。
歴史と建設
* 初代建設と再建:モスクの正確な建設時期は不明ですが、現在の建物はオスマン帝国のムラト3世の治世下、1579年にララ・ムスタファ・パシャによって建てられたと考えられています。これは、カルスがオスマン帝国の支配下に入り、街が再建された時期と一致します。モスクは、以前廃墟となっていた場所、あるいはその場所に別の建物があった場所に建てられたと考えられています。
* 名称と意味:このモスクは、アナトリアに最初に渡来したアルペレンの一人、エブル・ハサン・ハラカニにちなんで名付けられました。彼の墓はモスク内にあり、このことがこのモスクの精神的な重要性を改めて強調しています。
* 後期:このモスクは歴史を通して様々な攻撃や戦争に見舞われてきました。特に1604年のイラン侵攻では甚大な被害を受け、基礎部分まで破壊されました。しかし、1617年に再建され、その後も修復が続けられました。最近の重要な修復工事は1996年から2000年の間に行われました。
建築上の特徴
* 材料と間取り:エヴリヤ・モスクは、カルス特有の切石玄武岩で建てられました。正方形の平面構造をしています。
* ミナレット:モスクの北東角にそびえるミナレットは、最初の建設当時から残るオリジナルの要素の一つです。切石で造られたこのミナレットは、正方形の基部、八角形の台座、円筒形の胴体、そして1つのバルコニーを備えています。ミナレットには色石を用いた幾何学模様の装飾が施され、印象的です。
* 内装:モスクの内部は、オスマン建築の簡素な例を示しています。ミフラーブと説教壇は当時のものですが、改修を経て今日まで残っています。モスクの中央ドームは支柱の上に設置されています。
* 廟との一体性:エヴリヤ・モスクは、すぐ隣にあるエブル・ハサン・ハラカニ廟と一体を成しています。この廟も1996年に修復され、ドーム屋根が増築されました。
重要性
* 精神的な中心地:エヴリヤ・モスクとその中にあるハラカニ廟は、カルスの偉大な精神的・文化的中心地です。多くの地元住民や外国人が訪れる重要な信仰観光地となっています。
* オスマン帝国の遺産:ララ・ムスタファ・パシャがカルスで建設活動の一環として建造したこのモスクは、この地域におけるオスマン帝国の存在と建築様式を象徴する重要な建造物です。
* アナトリアの精神的先駆者:ハズラト・ハラカニの墓が安置されていることから、アナトリアをトルコとイスラムの地理的領域へと変容させる上で重要な役割を果たした最初のアルペレン(先駆者)たちの記憶が今も残っています。
カルスにおける信仰の歴史的奥深さと豊かさを体験したい方にとって、エヴリヤ・モスクは必見の建造物です。
(原文)
Kars'ın merkezinde, Kaleiçi Mahallesi'nde bulunan Evliya Camii, şehrin manevi ve tarihi dokusunda önemli bir yere sahiptir. Özellikle Anadolu'nun Türkleşmesi ve İslamlaşmasında öncü rol oynayan büyük mutasavvıflardan Ebu'l Hasan Harakani Hazretleri'nin türbesinin cami külliyesi içerisinde yer alması, burayı özel kılar.
Tarihi ve Yapımı
* İlk İnşa ve Yeniden Yapım: Caminin kesin inşa tarihi tam olarak bilinmemekle birlikte, mevcut yapının 1579 yılında Osmanlı Sultanı III. Murad döneminde Lala Mustafa Paşa tarafından yaptırıldığı kabul edilir. Bu, Kars'ın Osmanlı idaresine geçişi ve şehrin yeniden imar edildiği döneme denk gelir. Caminin, daha önce harap olan veya yerinde başka bir yapı bulunan bir alana inşa edildiği düşünülmektedir.
* Adı ve Anlamı: Cami, adını içerisinde türbesi bulunan ve Anadolu'ya gelen ilk Alperenlerden olan Ebu'l Hasan Harakani'den almıştır. Bu durum, caminin manevi önemini pekiştirir.
* Sonraki Dönemler: Cami, tarihi boyunca çeşitli saldırılara ve savaşlara tanıklık etmiştir. Özellikle 1604 İran İstilası'nda büyük zarar görmüş, hatta temellerine kadar sökülmüştür. Ancak 1617'de yeniden yapılmış ve daha sonraki dönemlerde de onarımlar geçirmiştir. Son önemli restorasyon çalışmaları 1996-2000 yılları arasında yapılmıştır.
Mimari Özellikleri
* Malzeme ve Plan: Evliya Camii, Kars'a özgü kesme bazalt taşından inşa edilmiştir. Kare planlı bir yapıya sahiptir.
* Minare: Caminin kuzeydoğu köşesinde yükselen minaresi, ilk inşasından günümüze ulaşabilen orijinal unsurlardan biridir. Kesme taştan yapılmış olan minare, kare kaideli, sekizgen pabuçluklu ve silindirik gövdeli olup tek şerefelidir. Minaredeki renkli taşlarla oluşturulan geometrik desenli bezemeler dikkat çekicidir.
* İç Mekan: Caminin iç mekanı sade bir Osmanlı mimarisi örneği sunar. Mihrabı ve minberi özgündür, ancak bazı yenilemelerle günümüze ulaşmıştır. Caminin merkezi kubbesi payeler üzerine oturmaktadır.
* Türbe ile Bütünleşme: Evliya Camii, hemen bitişiğinde yer alan Ebu'l Hasan Harakani Türbesi ile bir bütünlük oluşturur. Türbe de 1996 yılında restore edilmiş ve kubbeli bir yapıya kavuşmuştur.
Önemi
* Manevi Merkez: Evliya Camii ve içerisindeki Harakani Türbesi, Kars için büyük bir manevi ve kültürel merkezdir. Yerli ve yabancı pek çok kişi tarafından ziyaret edilen önemli bir inanç turizmi durağıdır.
* Osmanlı Mirası: Lala Mustafa Paşa'nın Kars'taki imar faaliyetleri kapsamında inşa edilen cami, Osmanlı'nın bölgedeki varlığının ve mimari üslubunun önemli bir temsilcisidir.
* Anadolu'nun Manevi Öncüsü: Harakani Hazretleri'nin türbesini barındırması nedeniyle, Anadolu'nun Türk ve İslam coğrafyasına dönüşmesinde rol oynayan ilk Alperenlerin anısını yaşatır.
Evliya Camii, Kars'ın tarihi derinliğini ve inanç zenginliğini deneyimlemek isteyenler için mutlaka görülmesi gereken bir yapıdır.