(Google による翻訳)トルコ初にして唯一の繊維産業博物館であるメリノス繊維産業博物館が、2011年10月14日に開館しました。この博物館は、ブルサの産業遺産を保存し、共和国時代の産業革命とブルサ繊維の誕生と発展を次世代に伝えることを目的としています。
ブルサは、その地理的・気候的条件、オスマン帝国時代にまで遡る織物の伝統、そして熟練した人材といった点で、繊維工場の設立に適した都市です。国家主導の工業化の先駆けの一つであるメリノス毛織物工場は、トルコ共和国建国から15年後の1938年2月2日、26万2千平方メートルの敷地に開設されました。当時、この工場はバルカン半島および中東で最も先進的な繊維システムを誇り、開設から閉鎖まで1万7,500人の従業員を雇用していました。二度の世界大戦間の独立戦争から立ち直ったばかりで、女性雇用も最も多かったトルコの経済・社会状況を考慮すると、メリノス毛織物工場は、社会的・文化的に近代的な労働環境をトルコにもたらしました。工場には、テニスコート、サッカー場、プール、映画館、従業員の子供のための託児所など、当時のトルコの他の工場にはない充実した設備が整っていました。メリノス毛織物工場は、特に1960年代にその分野でトルコ経済に大きく貢献しましたが、21世紀の急速な技術発展に対応できず、2004年にブルサ首都圏に移管されました。その後、工場の建物と敷地は、産業遺産の保存に重点を置いた大規模な修復と再建を経て、トルコ有数の文化施設へと変貌を遂げました。
工場を博物館へと変貌させるため、倉庫と工場棟内のコレクションは徹底的に改修され、操業中に数十万メートルもの織物と糸を生産した機械設備が蘇りました。この博物館は、旧ブルサ・メリノス工場における生産工程の一部を展示することを目指しています。原毛の入荷から糸の成型、糸からの製織、染色・仕上げ工程、そして最終的な衣料品の生産に至るまで、生産工程で使用された機械と材料サンプルが4つの独立したホールに展示されています。また、繊維、糸、織物の物理的・化学的試験に使用される機器を展示する実験室セクションも設けられました。設計にあたっては、繊維機械を視覚的に分かりやすくするために、動線を詳細に設計しました。これにより、来場者が動線をはっきりと認識し、機械への注目を高めることが狙いでした。さらに、後部の壁面や来場者通路の脇には、繊維機械とその生産工程に関する情報を提供するための各種情報パネルが設置されました。メリノスは、工場や生産工程の技術的な側面だけでなく、社会的な観点からも語られました。長年同社で働いてきた従業員たちは、工場で生産された衣類、写真アーカイブ、名札、作業服など、思い出とともに胸にしまい込んできた貴重な宝物を博物館に寄贈し、設立当初から博物館を心から支えてきました。
(原文)
Türkiye’nin ilk ve tek tekstil sanayi müzesi olan Merinos Tekstil Sanayi Müzesi 14 Ekim 2011 tarihinde açılmıştır. Müze sanayi mirasının korunması bağlamında yeni kuşaklara Cumhuriyet dönemi sanayi hamlesi ve Bursa tekstilinin doğuşu ve gelişimini anlatmaktır.
Bursa; coğrafi koşulları, iklim şartları, Osmanlı’dan beri süregelen dokumacılık geleneği ve nitelikli insan potansiyeli ile her yönden tekstil fabrikası kurulumuna uygun bir şehirdir. Devlet eliyle sanayileşmenin ilk örneklerinden olan Merinos Yünlü Dokuma Fabrikası Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşundan 15 yıl sonra, 262.000 m2 arazi üzerinde 2 Şubat 1938 tarihinde açıldı. Bu fabrika döneminde, Balkanlar ve Ortadoğu’nun en gelişmiş sistemine sahip tekstil işletmesi olup kurulduğu tarihten kapanışına kadar 17.500 kişiye istihdam sağlamıştı. İki dünya savaşı arasında, Kurtuluş Savaşı’ndan yeni çıkmış Türkiye’deki ekonomik ve sosyal koşullar düşünüldüğünde, kadınların da en çok istihdam edildiği Merinos Yünlü Fabrikası ülkeye sosyal ve kültürel anlamda çağdaş bir çalışma anlayışı getiriyordu. Fabrika; tenis kortu, futbol sahası, yüzme havuzu, sinema salonu ve çalışanların çocukları için kreş gibi o dönemin Türkiye’sinde hiçbir fabrikada bulunmayan imkânlara sahipti. Özellikle 1960’lı yıllarda Türkiye ekonomisine kendi sektöründe en önemli katkıyı sağlayan Merinos Yünlü Fabrikası, 21. Yüzyıla gelindiğinde hızla gelişen teknolojiye ayak uyduramamış ve faaliyetine 2004 yılında son verilerek Bursa Büyükşehir Belediyesi’ne devredilmiştir. Fabrikanın binası ve arazisi bu tarihten itibaren de sanayi mirasının korunması maksadıyla müze odaklı olarak yürütülen kapsamlı bir restorasyon ve yeniden yapılandırma çalışması ile Türkiye’nin sayılı kültür komplekslerinden biri haline getirilmiştir.
Fabrikanın müze kimliğine bürünmesi için depo ve fabrika binaları içindeki koleksiyon yürütülen titiz çalışma ile elden geçirilmiş, işletme olarak hizmet verdiği süre boyunca yüz binlerce metre kumaş ve iplik üreten makine ve ekipmanlar yeniden can bulmuştur. Müzede eski Bursa Merinos Fabrikası’nda gerçekleştirilen üretim sürecinin bölümlerinden tanıtılması hedeflenmiştir. Bu amaçla ham yün elyafın gelişinden, ipliğin oluşumu, iplikten dokumanın elde edilmesi, boya ve terbiye işlemlerinin yapılması ve konfeksiyon ürünlerinin elde edilmesine kadar olan üretim sürecinde kullanılan makinalar ve malzeme örnekleri dört ayrı salonda sergilenecek biçimde bir düzenleme yapılmıştır. Ayrıca elyaf, iplik ve kumaşların fiziksel ve kimyasal testlerinde kullanılan cihazlara yönelik bir laboratuvar bölümü oluşturulmuştur. Oluşturulan tasarımda tekstil makinalarının daha rahat algılanabilmesi için bir dolaşım aksı detaylandırılmıştır. Dolaşım aksının ziyaretçiler tarafından mümkün olduğunca net bir şekilde algılanması ve böylelikle ilginin makinalar üzerinde yoğunlaşması hedeflenmiştir. Aynı zamanda müze ziyaretçilerinin tekstil makinaları ve yapılan üretim safhaları hakkında bilgi alabilmeleri için çeşitli bilgilendirme panoları da arka taraftaki duvarlarda ve ziyaretçi yolunun yanlarında konumlandırılmıştır. Fabrikanın ve üretimin teknik özelliklerinin anlatımının yanı sıra Merinos sosyal yönüyle de ele alınmıştır. Yıllarca işletmede görev yapan personel de ellerindeki fabrikada üretilmiş konfeksiyon ürünleri, fotoğraf arşivi, yaka kartları, işçi kıyafetleri gibi sandıklarında yıllarca anılarıyla birlikte sakladıkları en değerli hazinelerini müze ile paylaşmış, kuruluşunun tüm aşamalarında gönülden destek olmuşlardır.